&33. Эстетикалық тәрбиенің факторы мен тәсілі.

 

 

       Жаңа адамның қалыптасуы – оны тәрбиелеуден әлдеқайда ауқымды, кең түсінікті көрсетеді. Ол осы өмір жолындағы  барлық процестерді қамти отырып, оның объективті және субъективті реттерімен бірге сол жеке бір тұлғаға қандайда бір болмасын  әлеуметтік мәні бар сапалы түрде тәрбиелік ықпалын жасайды. Жеке тұлғаның эстетикалық дамуындағы факторы болып, сол түлғаның эстетикалық дамуындағы объективті және субъективті жағдайлармен оның эстетикалық даму процесіне әсері. Осы факторлардың өзі белгілі бір кезеңде тәрбиелеу тәсілдерінің  біріне жатады.

       Еңбектің адамға эстетикалық түрде әсер ететінін әсіресе өндірістік ортада дизайн арқылы байқауға болатын эстетикалық фактор. Адам баласының сезімталдығы мен білімділігінен зор әсер алатын жоғарғы эстетикалық мәдениет, болашақты жақсы сезіммен қиялдай отырып, қайсыбір жұмыс саласы болмасын, ой-сана арқылы талдау жасап барып, ісіне кіріседі. Ол осы замандағы инженерлір мен техникалық қызмет адамдарына, басқару жүйесіндегі мамандарға өте қажет болып отырған нәрсе. Еңбекке пайдалану саласынан басқа эстетикалық даму жолының ең маңызды факторының бірі – қоғамдық қарым-қатынас болып табылады. Ол, өндірістік (мүлік-заттай, тұтынушылық, бөлу) саяси және құлықтылық жақтары болады. Жалпы алғанда жеке тұлғаның эстетикалық дамуы, оның қоғам өміріндегі барша әлеуметтік өмірге белсене араласып жұмыс істеуінде. Бұл жерде табиғи факторлардың да орын алар реттері бар. Табиғатты түсініп, оның көптеген өзгерістеріне көңіл бөліп, бағалай білу керек.

       Адам баласының эстетикалық даму жолындағы факторлар арасындаға ең маңызды орын алатын түрі – ол дүние-мүлік, яғни күнделікті өмірге өте қажет тұтыну заттары, үй жиһаздары, олардың орналасу тәртібі, үй ішінің түрлі-түсті бояулары т. б. Және көпшілік түрде: сәулет өнері туындылары, бүкіл бір тұрғын үй аумағы, спорттық кешендер, мәдениет орталығы т. б.  Жайлар болып табылады. Осының барлығының адамның талғамдық сезіміне, оның жалпы өмірге көзқарасына, көңіл-күйіне зор әсер етеді. Осыдан барып адамның эстетикалық көркемдік талғамы дұрыс бағытта қалыптасады. Бұл жерде эстетикалық бастама барлық кезде ыңғайлылық пен жақсы еңбек етуге, әрі жақсы демалуға қолайлы жағдай болуда мәнді жағдай. Сондықтанда осындай қажеттігі бар эстетикалық  мезгілдерге аса көңіл аударып отыру қажет. Эстетикалық тәрбие құралдарының ішіндегі ең маңызды орын алатыны-ол өнерге жатады. Жалпы қоғамда өнердің алатын орны ерекше. Өнердің айрықша мәні сол, ол эстетикалық тәрбие түрінің негізгі бір саласы ретінде әрбір жеке тұлға нақты түрде байланысты болып, оны адамдардың көпшілік қауым мүддесіне қызмет етуіне бағыттайды. Өнер- адамның өмірге деген көзқарасын, оның дүниетанымдылығын арттырады.

       Эстетикалық тәрбие саласының тағы бір маңызды түрі- эстетикалық теория. Ол негізінен жастарға  тәлім-тәрбие, эстетикалық білім береді. Эстетикалық сананың бір түрі бола тұра,осы эстетикалық теория, оның басқа түрлеріне өз ықпалын жасайды: ол – эстетикалық сезім, эстетикалық талғам, эстетикалық идеал т. б. Осының барша түрінде  өзінің сезімдік табиғатын сақтай отырып, болашақ ұрпақты әдемілік, жақсылық, ізгілік, сыпайылық тұрғысынан тәрбиелеуге ықпал етіп отырады.