Өзіне-өзі қол жұмсауға жеткізу қылмысының алдын алу мәселелері

Abstract

Қылмысқа қарсы іс-қимыл оның алдын алуға, жасалған қылмыстардың жолын кесуге және ашуға бағытталған әзірленген шаралар жүйесі болып табылады, ол қоғамдағы криминогендік деңгейін төмендетуге, қылмыстық әрекеттердің жаңа түрлерінің санын азайтуға немесе төмендетуге мүмкіндік беретін алдын алу шараларын қамтиды. Қылмыстылықтың алдын алудың басымдылығы негізгі үш компоненттен тұрады: а) қылмыстың әртүрлі түрлеріне тигізетін шектен тыс әсер ету ықтимал жәбірленушілердің санын қысқартуға мүмкіндік береді; б) тиімділік-жасалатын қылмыстардың санын және олардың жаңа түрлерінің пайда болу мүмкіндігін азайтуға алғышарттар жасау; в) қоғам ресурстарын үнемдеу қылмыстық контингентті ұстауға жұмсалатын шығындарды азайту, қылмыстық қол сұғушылықты жүзеге асыру нәтижесінде туындаған мемлекеттің, қоғамның және жеке адамның шығындарын азайту болып табылады. Аталған компоненттер толығымен жеткілікті және негізделген және біздің пікірімізше сынға ұшырауға жатпайды. Өзін-өзі өлтіруге дейін жеткізудің толық және сапалы криминологиялық сипаттамасы үшін біз өзін-өзі өлтіруге дейін жеткізген қылмыскердің жеке басының авторлық ұғымын, қылмыскерлердің типологиясын, ҚР ҚК 105-бабында көрсетілген қылмыстан зардап шеккен адамның құрбанын анықтауды, сондай-ақ өзін-өзі өлтіруге дейін жеткізу жиі жасалатын адамдардың (жәбірленушілердің) санаттарын келтірдік. ҚР ҚК 105-бабында көзделген әрекетті барынша азайтуға, жоюға және бейтараптандыруға бағытталған іс-әрекетті жасаудың алдын алу шаралары ұсынылды.