Abstract:
Мақалада мəтін теориясы, мəтіннің танымдық қабаты мен концептілік жүйесі
зерделенеді. Мəтін бойында кездесетін ақпараттық-танымдық ерекшеліктер, концептілер жүйесі
жеке сөз болады. Адамның ойлау жүйесіне қатысты, халықтық-ұлттық ерекшеліктеріне қатысты
негізгі танымдық ақпараттардың əдеби мəтіндердегі деңгейі қарастырылады. Əдебиеттанудағы
мəтін теориясына, əдеби концептілерге баға беріледі. Көркем мəтін ұғымы жалпы филологияға
ортақ екені белгілі, ал мақалада мəтін теориясының əдебиеттану ғылымына қатысты қыры
талқыланады. Жалпы əдебиеттанудағы теориялық зерттеулер қатарын молайту мақсатында
көркем шығарманының мəтініне əдеби тұрғыдан назар салу өзекті болып отыр. Себебі қазіргі
ғылыми зерттеулер бір-бірімен интеграцияға түсіп, гуманитарлық саладағы түрлі ғылымдар
тоғысуынан жаңаша бағыттағы зерттеулер пайда болды. Осы тұрғыдан алғанда жалпы
фиологогиядағы мəтін теориясы тілтану мен əдебиеттануға ортақ болғандықтан, мəтіндік талдау
жүргізу барысында тіл мен əдебиетті тоғыстыру арқылы жаңа нəтижелерге қол жеткізе аламыз.
Қазақ əдебиеттану ғылымдағы мəтіндік талдау жүйесінің теориялық, практикалық базасын
толықтыру барысында біздің зерттеу еңбегіміздің тақырыбы өзекті саналады.
