Abstract:
Мақалада жылу электр станцияларында жанатын мазутты алмастыру мақсатында
көмірді арнайы термиялық өңдеу кезінде бөлінетін ұшатын жанғыш заттарды алу
мүмкіндігін зерттеудің теориялық және практикалық негіздері қарастырылған. Үш
қазақстандық кен орнының Сарыадыр кен орнының көмірін ұшатын жанғыш заттарды алу
мақсатында эксперименталды зерттеу нәтижелері, сондай-ақ осы жанғыш заттарды бастапқы
отын ретінде пайдалану мүмкіндігі берілген. Ұсынылған көмір үлгілерінен алынған газдың
әртүрлі қыздыру температураларында жану жылуын есептеу нәтижелері қыздыру
температурасының жоғарылауымен көмір үлгілерінен алынған жанғыш газдардың жану
жылуының да жоғарылайтынын көрсетті. Қарастырылып отырған көмірдің барлық үлгілері
үшін жану жылуының максималды мәні 6000C қыздыру температурасында анықталады.. Ең
үлкен мән Шұбаркөл кен орнының көмірінде байқалады – 22,1 МДж/м3
, ал Сарыадыр кен
орнының қоңыр көмірінде ең төменгі мән 13,5 МДж/м3
. Тәжірибелік зерттеулердің
нәтижелері бойынша жанғыш газ алу үшін ұсынылған үш көмірдің ішінде ең қолайлысы
Шұбаркөл және Майтөбе кен орындарының көмірлері болып табылады деген қорытынды
жасауға болады. Қазандық қондырғыда бастапқы отын ретінде пайдалану үшін көмірді 350-
4500C температураға дейін қыздыру жеткілікті..
