Abstract:
Мақалада Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Ресей және Беларусь елдеріндегі мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды
реттеудегі дінтану сараптамасының рөлі қарастырылады. Діни қызметті
реттейтін заңнамаға жүргізілген талдау және сараптамалық сұхбаттар
осы мемлекеттердің әрқайсысында дінтану сараптамасына көзқарастардың жалпы ерекшеліктерін де, анықтауға мүмкіндік береді. Экстремизм
мен радикалдануға қарсы күрес контекстіндегі сараптаманың тиімділігін,
сондай-ақ оның тұрақтылық пен қоғамдық тәртіпті қолдауға әсерін бағалауға баса назар аударылады.
Дінтану сараптамасын жүргізу кезінде ТМД елдерінің алдында тұрған
негізгі сын-қатерлер, соның ішінде мемлекеттік бақылау мен дін бостандығы арасындағы теңгерім қажеттілігі анықталды. Мақалада сараптамаға
қатысты сын-ескертпелер, оның ішінде оны саясаттандыру және діни
бірлестіктердің құқықтарына нұқсан келтіру қарастырылады. Қорытындылай келе, дінтану сараптамасын жетілдіру перспективалары талқыланады, олар мемлекеттік құрылымдар арасындағы үйлестіруді күшейтуді
және аймақтағы конфессияаралық бейбітшілікті нығайтуға ықпал ететін
тәуелсіз сарапшылардың белсенді қатысуын қамтиды.
